Октаэдрические галогенидные кластеры ниобия и тантала, содержащие кластерное ядро {M6X12}
- Авторы: Шамшурин М.В.1, Соколов М.Н.1
-
Учреждения:
- Институт неорганической химии им. А.В. Николаева СО РАН
- Выпуск: Том 50, № 10 (2024)
- Страницы: 629-647
- Раздел: Статьи
- URL: https://rjonco.com/0132-344X/article/view/667652
- DOI: https://doi.org/10.31857/S0132344X24100012
- EDN: https://elibrary.ru/LQMAKJ
- ID: 667652
Цитировать
Аннотация
В обзоре рассмотрены методы синтеза, строение, электронная структура и реакционная способность семейства октаэдрических галогенидных кластеров ниобия и тантала, содержащих кластерное ядро {M6X12}. Рассмотрены также возможные области практического применения данного класса соединений.
Ключевые слова
Полный текст

Об авторах
М. В. Шамшурин
Институт неорганической химии им. А.В. Николаева СО РАН
Email: caesar@niic.nsc.ru
Россия, Новосибирск
М. Н. Соколов
Институт неорганической химии им. А.В. Николаева СО РАН
Автор, ответственный за переписку.
Email: caesar@niic.nsc.ru
Россия, Новосибирск
Список литературы
- Prokopuk N., Shriver D.F. // Adv. Inorg. Chem. 1998. V. 56. P. 1.
- Artelt H.M., Meyer G. // Z. Kristallogr. Cryst. Mater. 1993. V. 206. № 2. P. 306.
- Simon A., Georg Schnering H., Wöhrle H., Schäfer H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1965. V. 339. № 3–4. P. 155.
- Lin Z., Williams I.D. // Polyhedron. 1996. V. 15. № 19. P. 3277.
- Schäfer H., Gerken R., Scholz H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1965. V. 335. № 1–2. P. 96.
- Schäfer H., Dohmann K.-D. // Z Anorg Allg Chem. 1959. V. 300. № 1–2. P. 1.
- Schäfer H., Schnering H.G., Niehues K.J., Nieder-Vahrenholz H.G. // J. Less. Comm. Met. 1965. V. 9. № 2. P. 95.
- Von Schnering H.G., Vu D., Jin S.L., Peters K. // Z. Kristallogr. 1999. V. 214. № 1. P. 15.
- Habermehl K., Mudring A., Meyer G. // Eur. J. Inorg. Chem. 2010. P. 4075.
- McCarley R.E., Boatman J.C. // Inorg. Chem. 1965. V. 4. P. 1486.
- Hughes B.G., Meyer J.L., Fleming P.B., McCarley R. // Inorg Chem. 1970. V. 9. № 6. P. 1343.
- Sokolov M.N., Abramov P.A., Mikhailov M. A. et al. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2010. V. 636. № 8. P. 1543.
- Shamshurin M.V., Abramov P.A., Mikhaylov M.A., Sokolov M.N. // J. Struct. Chem. 2022. V. 63. № 1. P. 81.
- Womelsdorf H., Meyer H.-J., Lachgar, A. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1997. V. 623. № 1–6. P. 908.
- Baján B., Meyer H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1997. V. 623. № 1–6. P. 791.
- Ströbele M., Meyer H-J. // Z. Naturforsch. 2001. 56b. P. 1025.
- Lachgar A., Meyer H.-J. // J Solid State Chem. 1994. V. 110. № 1. P. 15.
- Womelsdorf H., Meyer H.-J. // Z Kristallogr Cryst Mater. 1995. V. 210. № 8. P. 608.
- Duraisamy T., Hay D. N., Messerle L. et al. // Inorg Synth. 2014. V. 36. P. 1.
- Whittaker A.G., Mingos D.M.P. // Dalton Trans. 1995. № 12. P. 2073.
- Sitar J., Lachgar A., Womelsdorf H. et al. // J. Solid State Chem. 1996. V. 122. № 2. P. 428.
- Nägele A., Anokhina E., Sitar J. et al. // Z. Naturforsch. B. 2000. V. 55. № 2. P. 139.
- Duraisamy T., Lachgar A. // Acta Crystallogr. C. 2003. V. 59. № 4. P. 127.
- Duraisamy T., Qualls J.S., Lachgar A. // J. Solid State Chem. 2003. V. 170. № 2. P. 227.
- Cordier S., Perrin C., Sergent M. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1993. V. 619. № 4. P. 621.
- Ramlau R., Duppel V., Simon A. et al. // J. Solid State Chem. 1998. V. 141. № 1. P. 140.
- Cordier S., Perrin C., Sergent M. //J. Solid State Chem. 1995. V. 118. №. 2. P. 274.
- Kòrösy., F. // J. Am. Chem. Soc. 1939. V. 61. № 4. P. 838.
- Shamshurin M. V., Mikhaylov M. A., Sukhikh T. et al. // Inorg Chem. 2019. V. 58. № 14. P. 9028.
- Bauer D., Schnering H.G., Schäfer H. // J. Less Comm. Met. 1968. V. 14. № 4. P. 476.
- Sägebarth M., Simon A. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1990. V. 587. № 1. P. 119.
- Cordier S., Hernandez O., Perrin C. // J. Fluorine Chem. 2001. V. 107. №.. 2. P. 205.
- Cordier S., Simon A. // Solid State Sci. 1999. V. 1. №. 4. P. 199.
- Cordier S., Hernandez O., Perrin C. //J. Solid State Chem. 2001. V. 158. № 2. P. 327.
- Cordier S., Hernandez O., Perrin C. //J. Solid State Chem. 2002. V. 163. №.. 1. P. 319.
- Cordier S., Perrin C. //J. Solid State Chem. 2004. V. 177. № 3. P. 1017.
- Mingos. D.M P. // Acc. Chem. Res. 1984. V. 17. № 9. P. 311.
- Robin M.B., Kuebler N.A. // Inorg Chem. 1965. V. 4. № 7. P. 978.
- Cotton F.A., Haas T.E. // Inorg. Chem. 1964. V. 3. № 1. P. 10.
- Schott E., Zarate X., Arratia-Pérez R. // Polyhedron. 2012. V. 36. № 1. P. 127.
- Shamshurin M.V., Martynova., S.A., Sokolov.M. N. et al. // Polyhedron. 2022. V. 226. P. 116107.
- Juza D., Schäfer H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1970. V. 379. № 2. P. 122.
- Perrin C., Ihmaine S., Sergent M. // New J. Chem. 1988. V. 12. № 6–7. P. 321.
- Cordier S., Perrin C., Sergent M. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1993. V. 619. № 4. P. 621.
- Ihmaïne S., Perrin C., Peña O. et al. // Physica. B. 1990. V. 163. P. 615.
- Schäfer H., Spreckelmeyer B. // J. Less-Comm. Met. 1966. V. 11. № 1. P. 73.
- Vojnović M., Antolić S., Kojić‐Prodić B. et al. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1997. V. 623. № 8. P. 1247.
- Simon A., von Schnering H.-G., Schäfer H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1968. V. 361. № 5–6. P. 235.
- Koknat F. W., McCarley R. E. // Inorg. Chem. 1972. V. 11. P. 812.
- Wilmet M., Lebastard C., Sciortino F. et al. // Dalton Trans. 2021. V. 50. P. 8002.
- Kamiguchi S., Watanabe M., Kondo K. et al. // J. Mol. Cat. A. 2003. V. 203. P. 153.
- Ivanov A.A., Pozmogova T.N., Solovieva A.O. et al. // Chem. Eur. J. 2020. V. 26. P. 7479. https://doi.org/10.1002/chem.202000739.
- Moussawi M.A., Leclerc-Laronze N., Floquet S. et al. // J. Am. Chem. Soc. 2017. V. 139. P. 12793.
- Širac S., Planinić P., Marić L. et al. // Inorg. Chim. Acta. 1998. V. 271. № 1–2. P. 239.
- Brničevič N., Nothig-Hus D., Kojic-Prodic B. et al. // Inorg. Chem. 1992. V. 31. № 19. P. 3924.
- Beck U., Simon A., Brničević N. et al. // Croat Chem Acta. 1995. V. 68. P. 837.
- Brničevič N., Muštovič F., McCarley R.E. // Inorg. Chem. 1988. V. 27. P. 4532.
- Flemming A., Köckerling M. // Angew. Chem. Int. Ed. 2009. V. 48. P. 2605.
- Schröder F., Köckerling M. // J. Clust. Sci. 2022. V. 22. Р. 1.
- Schröder F., Köckerling M. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2021. V. 647. P. 1625.
- Reckeweg O., Meyer H. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1996. V. 622. № 3. P. 411.
- Naumov N.G., Cordier S., Perrin C. // Solid State Sci. 2003. V. 5. № 10. P. 1359.
- Meyer H.-J. // Z Anorg Allg Chem. 1995. V. 621, № 6. P. 921.
- Pigorsch A., Köckerling M. // Cryst Growth Des. 2016. V. 16, № 8. P. 4240.
- Shamshurin M., Gushchin A., Adonin S. et al. // Inorg. Chem. 2022. V. 61. № 42. P. 16586.
- Yan B., Zhou H., Lachgar A. // Inorg Chem. 2003. V. 42. № 26. P. 8818.
- Zhang J.-J., Lachgar A. // Inorg Chem. 2015. V. 54. № 3. P. 1082.
- Fleming A., König J., Köckerling M. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2013. V. 639. P. 2527.
- Klendworth D.D., Walton R.A. // Inorg. Chem. 1981. V. 20. P. 1151.
- Field R.A., Kepert D.L. // J. Less Comm. Met. 1967. V. 13. № 4. P. 378.
- Imoto H. Hayakawa S., Morita N., Saito T. // Inorg. Chem. 1990. V. 29. № 10. P. 2007.
- Field R.A., Kepert D.L., Robinson B.W. et al. // Dalton Trans. 1973. V. 18. P. 1858.
- Sperlich E., König J., Weiβ D.H. et al. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2019. V. 645. P. 233.
- Weiβ D.H., Schröder F., Köckerling M. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2017. V. 643. P. 345.
- Sperlich E., Köckerling M. // ChemistryOpen. 2021. V. 10. P. 248.
- Von Schnering H.G., Vu D., Jin S.L. et al. // Z. Kristallogr. 1999. V. 214. № 1. P. 15.
- Kuhn A., Dill S., Meyer H.J. // Z. Anorg. Allg. Chem. 2005. V. 631. № 9. P. 1565.
- Espenson J.H., Boone D.J. // Inorg. Chem. 1968. V. 7. № 4. P. 636.
- Jacobson R.A., Thaxton C.B. // Inorg. Chem. 1971. V. 10. № 7. P. 1460.
- Михайлов М.А. Октаэдрические галогенидные кластерные комплексы ниобия, тантала, молибдена, вольфрама: дис. … канд. хим. наук. Новосибирск: ИНХ СО РАН, 2013.
- Klendworth D.D., Walton R.A. // Inorg. Chem. 1981. V. 20. № 4. P. 1151.
- Beck U., Simon A., Širac S. et al. // Z. Anorg. Allg. Chem. 1997. V. 623. № 1. P. 59.
- Prokopuk N., Weinert C. S., Kennedy V. O. et al. // Inorg. Chim. Acta. 2000. V. 300. P. 951.
- König J., Köckerling M. // Chem. Eur. J. 2019. V. 25. № 61. P. 13836.
- Vogler A., Kunkely H. // Inorg. Chem. 1984. V. 23. № 10. P. 1360.
- Prokopuk N., Kennedy V.O., Stern C.L. et al. // Inorg. Chem. 1998. V. 37. № 19. P. 5001.
- Chapin W. H. // J. Am. Chem. Soc. 1910. V. 32. № 3. P. 323.
- Kamiguchi S., Nagashima S., Chihara., T. // Metals. 2014. V. 4. P. 84.
- Kamiguchi S., Nishida S., Kurokawa H. et al. // J. Mol. Catal. A. 2005. V. 226. P. 1.
- Nagashima S., Kamiguchi S., Chihara T. // Metals. 2014. V. 4. P. 235.
- Кamiguchi S., Noda M., Miyagishi Y. et al. // J. Mol. Catal. A. 2003. V. 195. P. 159.
- Nagashima S., Kamiguchi S., Ohguchi S. et al. // J. Clust. Sci. 2011. V. 22. P. 647.
- Kamiguchi S., Takahashi I., Kurokawa H. et al. // Appl. Catal. A. 2006. V. 309. P. 70.
- Kamiguchi S., Nakamura A., Suzuki A. et al. // J. Catal. 2005. V. 230. P. 204.
- Nagashima S., Kudo K., Yamazaki H. et al. // Appl. Catal. A. 2013. V. 450. P. 50.
- Nagashima S., Yamazaki H., Kudo K. et al. // Appl. Catal. A. 2013. V. 464. P. 332.
- Kamiguchi S., Nishida S., Takahashi I. et al. // J. Mol. Catal. A. 2006. V. 255. P. 117.
- Nagashima S., Kamiguchi S., Kudo K. et al. // Chem. Lett. 2011. V. 40. P. 78.
- Nagashima S., Sasaki T., Yamazaki H. Proceedings of the 7th International Symposium on Acid-Base Catalysis. Tokyo (Jpn): 2013. PA-051.
- Hernández J. S., Guevara D., Shamshurin M. et al. // Inorg. Chem. 2023. V. 62. № 46. P. 19060.
- Hernández J.S., Shamshurin M., Puche M. et al. // Nanomaterials. 2022. V. 12. P. 3647.
- Kato H., Kudo A. // Chem. Phys. Lett. 1998. V. 295. P. 487.
- Butts M.D., Torres A.S., Fitzgerald P.F. et al. // Invest. Radiol. 2016. V. 51. P. 786.
- Dahms S.O., Kuester M., Streb C. et al. // Acta Crystallogr. D. 2013. V. 69. P. 284.
- Зуев М.Г., Ларионов Л.П. Танталовые рентгеноконтрастные вещества. Екатеринбург: УрО РАН, 2002. 155 с.
- Chakravarty S., Hix J.M.L., Wiewiora K.A. et al. // Nanoscale. 2020. V. 12. P. 7720.
- Lebastard C., Wilmet M., Cordier S. et al. // Nanomaterials. 2022. V. 12. P. 2052.
- Lebastard C., Wilmet M., Cordier S. et al. // Sci. Tech. Adv. Mater. 2022. V. 23. P. 446.
Дополнительные файлы
Доп. файлы
Действие
1.
JATS XML
2.
Рис. 1. Кластерный анион [Ta6Br18]4– как пример координационного фрагмента [{M6X12}L6] (M = Ta (синий), X = L = Br (зеленый))
Скачать (80KB)
3.
Рис. 2. Фронтальная проекция структуры In[Nb6Cl15]: в виде октаэдров представлены кластерные ядра Nb6, связанные мостиковыми атомами Cl; одиночные атомы — In+ [14]
Скачать (109KB)
4.
Рис. 3. Структура Li2[Nb6Cl16]: показаны слой (слева) и трехмерный каркас с участием ионов лития (серые шарики, справа)
Скачать (233KB)
Скачать (93KB)
Скачать (64KB)
Скачать (65KB)
Скачать (67KB)
Скачать (80KB)
Скачать (77KB)
Скачать (76KB)
Скачать (5KB)
Скачать (5KB)
Скачать (6KB)
Скачать (4KB)
Скачать (4KB)
Скачать (4KB)
Скачать (4KB)
Скачать (3KB)
Скачать (6KB)
Скачать (6KB)
Скачать (7KB)
Скачать (6KB)
Скачать (7KB)
Скачать (6KB)
Скачать (7KB)
Скачать (6KB)
Скачать (41KB)
Скачать (56KB)
30.
Рис. 9. Энергетическая диаграмма переноса электрона с орбитали НСМО [{Ta6Br12}Br2(H2O)4] в p-систему графеноксида
Скачать (59KB)
